Wat wil je weten over Vissen? Lees of vraag het hier!

Heb je een vraag over vissen? Stel ze hieronder in een reacte, zodat we deze pagina met jouw antwoord zullen aanvullen!

Zoet-, zout- en brakwater vissen: waar vind je ze, waar koop je ze, hoe eet je ze en wat kan jij en de overheid doen om goedkopere vissen te kopen.

Overal waar water is, zwemmen over het algemeen ook vissen rond. Alleen in de Dode Zee in Jordanië is geen enkele vissoort te ontdekken, simpelweg omdat het water een te hoog zoutgehalte heeft.

Koudbloedig

Vissen leven onderwater en halen adem met hun kieuwen.

Veruit de meeste vissen zijn koudbloedig van aard, maar de wat grotere vissoorten kunnen warmbloedige trekjes vertonen.

Het aantal vissoorten is momenteel vastgesteld op ongeveer 31.000. De verschillende vissen zijn in zo’n 500 categorieën ondergebracht. Regelmatig worden er trouwens nog nieuwe vissoorten ontdekt.

In principe bestaan er drie soorten vissen:

Vinnen zijn kenmerkend voor de vis. De vis gebruikt zijn vinnen om onderwater snelheid mee te maken en om mee te sturen.

Gerookte zeeprik
Gerookte Zeeprik (soort eetbare rondbekken, in Portugal ook gekookt in eigen bloed: "Lampeira")

Het aantal vinnen kan per vissoort verschillen. Rondbekken (zie foto hiervoven) hebben twee vinnen, maar haaien kunnen een gepaarde rug- buik- en borstvin hebben met daarnaast een staartvin en een aars- of anaalvin.

Ademen

Daarnaast beschikken vissen over kieuwen waarmee ze adem kunnen halen.

De kieuwen zitten aan weerszijde van de kop. Het ademen van de vis gaat als volgt: de vis opent zijn mond en zuigt zijn mond vol met water. Vervolgens doet hij zijn mond weer dicht.

Het water loopt door een verkleining van de mondholte, langs de kieuwen en wordt vervolgens door de kieuwholte geperst. Door het persen worden de kieuwdeksels geopend en loopt het water weer naar buiten. Zo ontstaat er een constante waterstroom langs de kieuwen.

Vissen in de supermarkt en bij de vishandelaar

Gebakken Kabeljauw

Kabeljauwhaasje bakken
Op zoek naar een makkelijk recept om kabeljauwhaasje of andere vis te bakken? …
De bekendste "verse" vis blijft de kabeljauw, vooral dan vers gebakken kabeljauw met een gepaneerd korstje, of als "fish en chips" in een Engels "frietkot".

Verder bakte of grilde moeder gretig verse haring toen ik klein was. Pekelharing was dikwijls een snel klaar en makkelijk gerecht met stoemp (aardappelpuree) of verwerkt in haringsalade.

Vader was dan weer liefhebber van "pilchaar in tomatensaus", wat uiteindelijk sardines zijn opgelegd in tomatensaus: lekker voor op de boterham. Ook makreel uit blik, met wat vers geperst citroensap door de olie gemengd, was voor mij best een delicatesse voor bij de boterham. Moeder die een vetarm dieet volgde, had altijd wel blikjes tonijn en zalm in eigen nat in de kelder staan.

Karper vissen
Gevangen Karper

Nonkel had een vijver waar we de ganse zomer in het weekend onze hengels uitwierpen: flink wat brasem en baars aan de stokken, karpers en zo nu en dan een snoek aan de werphengel, zodat er flink wat vers gebakken vis op ons zomer’s menu stond.

Daarom niet lekker maar wel gezond: als kind aten (dronken… tot grootste tegenzin binnenspeelden…) we elke winter een ampule levertraan voor extra Vitamine D. Toen dachten we nog dat levertraan gewonnen werd uit walvissen, maar blijkt dat deze visolie uit de levers van kabeljauw wordt getrokken.

Gerookte Makreel
2 gerookte makrelen

Tenslotte kocht moeder ook dikwijls een gerookte makreel voor bij de boterham, en soms al eens een paling om er paling in’t groen mee te maken, al was die laatste niet echt mijn favoriet.

Ondanks dat ik mezelf geen viseter zou noemen, illustreert bovenvermelde paragraaf eerder het tegendeel: dat we zonder er eigenlijk bij stil te staan al snel flink wat vis in ons dieet (kunnen) verwerken zonder dat je daarom naast de zee moet wonen. En dan hebben we het bog niet eens over mosselen gehad: duidelijk ook geen vlees ook wel een eiwitleverancier uit de zee.

Hierboven dus de "makkelijk" te verkrijgen vissen… ga eens op pad naar de vishandelaar in je buurt en kijk wat die aan "minder bekende" vissoorten aanbiedt, zodat je meer gevarieerd zal eten: dus gezonder zal eten. Lees hier verder hoe gezond vis dan wel is voor jou!

Vissen in de vrije natuur

1. Brakwater vissen | 2. Zoetwatervissen | 3. Zoutwatervissen | 4. Bedreigde vissoorten | 5. Roofvissen | 6. Haaien | 7. Walvissen

1. Brakwater vissen

De zogenoemde brakwater vissen komen voor in mangroves en overgangsgebieden tussen zeeën en rivieren. Brakwater is een mengsel van zoet- en zoutwater.

1.1. Regenboogforel

Regenboogforel

Een voorbeeld van een brakwater vis is de regenboogforel. De vis komt oorspronkelijk uit Noord Amerika. De vis heeft zijn naam te danken aan het schitterende kleurenpalet van het dier. De forel kan gezien worden als een migrerende vis. Er zijn populaties die uitsluitend hun dagen in zee doorbrengen, maar soms trekken regenboogforellen naar rivieren en stromen. De regenboogforel is vrij eenvoudig te herkennen. De vis heeft over zijn flank langs de zijlijn een paars/roze kleur. De kop van de regenboogforel is tot verhouding met zijn lichaam wat kleiner.

1.2. Geep

Geep
Gevangen geep

Een brakwater vis die in de Nederlandse wateren gevonden kan worden, is de geep. Gepen zwemmen voornamelijk in ondiep water.

Gepen zijn makkelijk te herkennen. De vissen hebben een langgerekt lijf, lange, smalle kaken en zeer scherpe tanden. De vis kan ongeveer 60 centimeter groot worden.

Gepen eten het liefst andere vissen of zwemmende kreeftachtige dieren.

Geep in Blik
Geep in Olijfolie

1.3. Zilverbladvis

Een meer tropische brakwater vis, is de zilverbladvis. Het visje behoort tot de baarsachtige en zwemt onder meer rond in de Rode Zee en in de wateren rondom Australië. Het visje is een ware alleseter en is eenvoudig te herkennen door duikers. Het lichaam van de zilverbladvis is zilver van kleur en zijn lichaam is sterk zijdelings afgeplat. De vinnen hebben een felle, gele omlijning. De vis heeft grote ogen waar een donkere streep doorheen loopt.


2. Zoetwatervissen

Niet alleen in zeeën en oceanen zwemmen miljarden vissen rond, ook de rivieren zijn goed bewoond. Een voorbeeld van een riviervis die veel in Nederland voorkomt, is de brasem. De vis kan wel 90 centimeter groot worden, maar de normale lengte ligt tussen de 40 en 60 centimeter. Een volwassen vis is te herkennen aan zijn typische ruitvorm. Daarnaast heeft de brasem een lange anaalvin en een korte, puntige rugvin.

De ruisvoorn zwemt rond in de zoete wateren in de Benelux. De vis heeft een opvallende rood, zilveren staart en vinnen. De vis wordt ongeveer 35 centimeter groot en weegt zo’n 500 gram. De vis zwemt vaak in de buurt van het wateroppervlak op zoek naar voedsel.

Als Kempenzoon ging ik met mijn vader vissen in de vijver in de Kesselse beemden van mijn nonkel (altijd leuk vechten tegen een karper of lekker zo nu en dan een snoek bovenhalen), of op plaatsen toegankelijk voor het publiek zoals het Antitankkanaal of het Netekanaal in Viersel.

2.1. Amazone

Gekleurdere riviervissen zijn in onder meer in de Amazone te vinden. De rivier is onder andere het leefgebied van de bij de aquariumliefhebbers zeker gekende kardinaaltetra. Het felle visje zwemt rond in grotere groepen (scholen). De vis wordt maximaal 5 centimeter groot. Een andere vis die in de Amazone te vinden is, is de vuurneon. Het kleine visje heeft een felle neon streep over zijn lijf.

2.2. Vis of krokodil?

Naast kleine, tropische vissen, zwemmen er in de Amazone ook grote vissen rond. Zo is ook een soort van snoek te vinden in de Amazone. De alligator gar is een zeer robuuste, grote vis. De alligator gar kan, net als bijvoorbeeld een steur, een langere tijd buiten het water overleven. De zwaarste gar ooit gevangen woog ruim 166 kilo. De vis kan zo’n 1,5 meter groot worden.


3. Zoutwatervissen

Zoutwatervissen komen voor in zeeën en oceanen. De meeste zoutwatervissen kunnen niet leven in zoetwater, maar er zijn uitzonderingen. Zoutwatervissen bestaan er in verschillende soorten en maten. Hieronder worden enkele opvallende vissen beschreven die in de verschillende zeeën en oceanen voorkomen.

De kabeljauw vind je vooral in de noordelijke, koudere waters van de Atlantische oceaan, dus in:

  • west en noord Noorwegen,
  • noordwest Rusland,
  • zuid Groenland,
  • noordwest Canada en
  • volledig rondom Ijsland.

3.1. Noordzee

Bekende zoutwatervissen die in onze Noordzee rondzwemmen zijn: kabeljauw, schelvis, haring en makreel. De kabeljauw kan een lengte hebben van 1,5 meter, maar de gemiddelde lengte ligt rond de 80 en 90 centimeter. De kabeljauw heeft een olijfgroene rug met bruine vlekken. De buik van deze vis is wit van kleur. De schelvis komt voor in het noordelijke gedeelte van de Noordzee. De lengte van de schelvis ligt tussen de 40 en de 50 centimeter.

Er zwemmen echter ook schelvissen rond van wel 80 centimeter. De haring wordt ongeveer 45 centimeter lang. Het lichaam van de haring is zilver van kleur. De rug van de haring is grijsgroen of blauwgroen. De makreel is een schoolvis die dicht bij het wateroppervlak zwemt. Makrelen worden niet echt groot, de lengte van een volwassen makreel schommelt rond de 40 centimeter.

3.2. Indische Oceaan

In de Indische Oceaan zwemmen een heleboel gekleurde vissen rond. Duikers komen in deze wateren dan ook echt aan hun trekken. Een kleurrijke vis die in de wateren bij Zuid Afrika voorkomt, is de arothron nigropunctatus. De felgele vis wordt ongeveer 35 centimeter groot. De zwarte- en rode anemoonvis zijn eveneens in de Indische oceaan te vinden. Beide vissen worden ongeveer 10 centimeter groot.

3.3. Stille Oceaan

De Stille Oceaan wordt ook wel Grote Oceaan genoemd. De oceaan ligt tussen Oost Azië, Noord en Zuid Amerika en Australië. De temperatuur schommelt tussen de 0 en 20 graden Celsius. De blauwfluwelen juffer zwemt rond in het Indische en Australische deel van de Stille Oceaan. De witborstdoktersvis zwemt in de kustwateren bij Afrika.


4. Bedreigde vissoorten

Net als op het land komen ook in zeeën, oceanen en rivieren bedreigde diersoorten voor. Voorbeelden van bedreigde vissoorten zijn de kabeljauw, tonijn, het zeepaardje en de rivierdolfijn. Je leest het goed: bovenaan onze lijst van
bedreigde vissoorten, staat de kabeljauw
.

4.1. Kabeljauw

De kabeljauw is een vissoort die onder andere voorkomt in de Atlantische Oceaan. De vis kan wel 1,5 meter lang worden, maar de gemiddelde lengte ligt zo rond de 85 centimeter. De kabeljauw kan herkend worden aan zijn olijfgroene en bruingevlekte rug, witte buik en een lange kindraad. De International Union for Conservation of Nature (IUNC) classificeert de Atlantische kabeljauw als ‘kwetsbaar’.

Wie meer wil lezen wat er gedaan wordt om de overbevissing op kabeljauw tegen te gaan – zodat we dus terug zonder schuldgevoelens deze en andere vissen zullen eten, voor een goedkope prijs (geen aanbod wil immers zeggen superduur!) – die leest hier verder.

4.2. Tonijn

Je zou het niet denken wanneer je in de supermarkt de massa’s blikjes tonijn ziet staan. 50% van "blikjestonijn" bevat het vlees van de kleine Skipjack tonijnen. Deze worden maar een 2 kilogram zwaar: dus een kleine vis die zich relatief snel (jong) kan vermenigvuldigen en zo nog net (voor zolang het duurt) de overbevissing voor blijft.

Het wordt echter problematisch wanneer op grotere tonijnsoorten gevangen wordt. Deze worden dikwijls aan de haak geslagen alvorens ze zich ooit hebben kunnen vermenigvuldigen.

De zuidelijke blauwvintonijn behoort tot de meest bedreigde tonijnsoort. De vis kan ongeveer 2,5 meter groot worden. De blauwvintonijn is een typische zoutwatervis, maar wordt met uitsterven bedreigd. De vis zwemt rond in de Grote Oceaan, Atlantische Oceaan en de Indische Oceaan. Een blauwvintonijn kan wel 20 jaar oud worden.

4.3. Zeepaardje

Hoewel je het eigenlijk niet zou zeggen, behoort het zeepaardje toch tot de vissen. Het onderwaterdiertje heeft het hoofd van een paard en een lichaam wat zijdelings is afgeplat. Het lichaam van een zeepaardje eindigt met een fraaie krul. Een zeepaardje is erg langzaam in het water. Dit komt omdat het beestje rechtop zwemt en slechts kleine vinnen heeft. De kans dat het kleine diertje in het wild uitsterft, wordt steeds groter.

4.4. Rivierdolfijn

Er bestaan verschillende soorten rivierdolfijnen. Een zeldzame rivierdolfijn is de Chinese vlagdolfijn. Het dier komt alleen voor in de Jangtsekiang rivier. De dolfijn heeft een bolle kop en een iets wat omhoog gebogen snuit. De oogjes van de rivierdolfijn zijn klein en bevinden zich hoog in de kop.


5. Roofvissen

In rivieren en zeeën komen ook roofvissen voor. Sommige rovers zijn zelfs gevaarlijk voor de mens. Een roofvis behoort tot de carnivoren en verorberd met name andere dieren. Ze eten niet alleen andere vissen, maar bijvoorbeeld ook kikkers, schildpadden en vogels. Bekende voorbeelden van roofvissen zijn snoeken, meervallen, piranha’s en haaien.

Ook de kabeljauw is een roofvis, wat je vooral zal merken wanneer je een jonge kabeljauw (een gul) in een aquarium gaat houden: het duurt niet lang of er zal geen enkele andere vis meer in je bak te vinden zijn. In de Atlantische oceaan jagen ze in groep op de zeebodem of in kelpwouden.

5.1. Snoek

Snoek

De snoek is een grote zoetwatervis die ook in Nederlandse rivieren rond zwemt. De snoek heeft een lang, uitgerekt lichaam met in verhouding vrij kleine vinnen. De bek van een snoek heeft iets weg van een snavel. Een opvallend detail van de snoek is dat de onderkaak langer is dan de bovenkaak. Niet alle snoeken hebben dezelfde kleur. Er zwemmen groenbruine tot grijsbruine snoeken rond. De stippen op een snoek zijn vaak goudkleurig. De buik van een snoek is geelwit van kleur. Vrouwtjes snoeken worden over het algemeen groter dan mannetjes snoeken. De lengte van een ‘dame’ kan uitkomen op 1,40 meter, terwijl een mannetje vaak niet groter wordt dan 85 centimeter.

De lekkerste en enigste roofvissen die ik in mijn leven gevangen (of gelepeld) heb, zijn snoeken in de vijver van mijn nonkel. Gewoon met een lepeltje aan de werphengel (lance) de ganse vijver afwandelen, zonder met je lepeltje in de overhangende berkenbomen vast te raken of zonder in het kruid in de vijver vast te raken. Na enkele uren wandelen (wie zegt dat je als vissers steeds op een stoeltje moet zitten wachten?) was er zo nu en dan wel een snoek die aan de haak bleef hangen. Inhalen was niet echt een probleem. Niet elke snoek werd opgegeten en nonkel – die de eigenaar was van de vijver – had natuurlijk eerste keus. Dus het duurde soms wel enkele dagen vooraleer we zelf met een snoek naar huis gingen.

5.2. Meerval

De meerval is te vinden in verschillende Europese rivieren. De grootste meerval ooit in Europa gevangen, woog meer dan 100 kilo en was ongeveer 3 meter groot. Een opvallend detail van de meerval zit bij de vinnen. Hier zit namelijk een hard en hol doorntje waarmee de vis kan steken. Sommige meervalsoorten kunnen zelfs een giftige proteïne afscheiden. Er zijn ook meervallen die elektrische schokken kunnen veroorzaken, maar deze vissen hebben geen hoorntje bij de vinnen.

5.3. Piranha

Een zoetwatervis die alleen in Zuid Amerika voorkomt, is de piranha. De vis is bekend (en berucht) om zijn honger naar vlees en vlijmscherpe tandjes. Het visje leeft alleen in het Amazonegebied. Het verhaal dat piranha’s in recordtempo een mens op kunnen eten, is een fabeltje. Een gemiddelde piranha wordt tussen de 15 en 25 centimeter groot, maar er zijn ook piranha’s gesignaleerd met een lengte van 40 centimeter.


6. Haaien

De belangrijkste jagers – roofvissen – van de zee zijn haaien. Er bestaan een heleboel verschillende soorten haaien. Bekende haaiensoorten zijn de blauwe haai, de hondshaai, de hamerhaai en natuurlijk de witte haai.

Blauwe haai

De blauwe haai wordt ook wel grote blauwe haai genoemd. Het dier zwemt in gematigde en tropische diepzeeën. De blauwe haai komt niet voor in de Golf van Mexico en de Rode Zee. Duikers beschouwen de grote blauwe haai over het algemeen niet als agressief, maar zodra de vissen bloed ruiken, kunnen ze wel aanvallen. Een blauwe haai kan tot vier meter groot worden, maar over het algemeen blijven ze iets kleiner. De gemiddelde lengte van de blauwe haai ligt tussen 1,8 en 2,4 meter. Het gewicht schommelt tussen de 30 en 50 kilo.

6.1. Hondshaai

Hondshaai

De hondshaai is met een gemiddelde lengte van 80 centimeter een wat kleinere haai. De hondshaai voelt zich thuis op met wier begroeide zandbanken. De hondshaai is de meest algemene haaiensoort van Europa. Het leefgebied van de haai zijn de Atlantische kusten van Noorwegen tot de Ivoorkust, de Middellandse Zee en onze eigen Noordzee.

6.2. Hamerhaai

Een opvallende haai is de hamerhaai. De hamerhaai heeft een brede kop in de vorm van de letter T. De haaienkop heeft iets weg van een hamer. Aan allebei de kanten van zijn brede kop zit een groot oog. De vorm van zijn kop zorgt ervoor dat de hamerhaai meer kan zien vergeleken met andere haaien. Een volwassen hamerhaai weegt tussen de 150 en 300 kilo en wordt tussen 3 en 4 meter lang. De hamerhaai kan gevonden worden in alle subtropische en tropische zeeën en oceanen. In de zomer worden er zelfs hamerhaaien in de Middellandse Zee gespot.

6.3. Witte Haai

De witte haai of mensen haai is de grootste roofvis ter wereld. De rover leeft vooral in koude en meer gematigde zeeën en komt voor in alle grote oceanen. Gemiddeld gezien wordt de witte haai zo’n 4 tot 5 meter lang. De haai weegt tussen de 680 en 1100 kilo. Er zijn ook witte haaien gesignaleerd met een lengte tussen de 5 en 6 meter. Het maximale gewicht van de witte schommelt rond de 2000 kilo.


7. Walvissen

De walvis is geen echte vis, maar behoort tot de zoogdieren. Er bestaan ongeveer negentig verschillende soorten walvissen. De dieren komen voor in verschillende zeeën en oceanen. Walvissen zijn warmbloedig en ademen met behulp van hun longen. Veel walvissoorten behoren tot de bedreigde diersoorten.

Vermits walvissen geen vissen zijn, is de textuur en de smaak van het vlees ook duidelijk anders. Wie op de markt in Bergen, Noorwegen een gratis stukje walvis wil proeven, zal merken dat het vlees ietwat op rundsvlees gelijkt.

7.1. De blauwe vinvis

Blauwe Vinvis

De blauwe vinvis is een ware reus in het water. Het is het grootste dier dat ooit op aarde geleefd heeft. Een volwassen vis kan wel 33 meter groot worden en weegt maximaal 170 ton. Het gewicht van het dier kan wel sterk wisselen. In de zomermaanden eten zij hun buikje vol in de koude wateren rondom de polen. Vervolgens trekken de dieren naar warme wateren. Vrouwtjes krijgen hier eventueel hun jong. Een blauwe vinvis kan wel honderd jaar oud worden.

7.2. De orka

De orka is een zwaardwalvis en een echte jager. De dieren zijn eenvoudig te herkennen. Aan de bovenkant is de orka zwart van kleur, de buik van het dier is wit. Daarnaast hebben orka’s net boven hun ogen witte vlekken. De orka is een stuk kleiner dan de blauwe vinvis. Een volwassen mannetje wordt ongeveer 9,5 meter lang en weegt zo rond de 6 ton. De vrouwtjes zijn ongeveer een meter kleiner en een ton lichter. Orka’s leven in groepsverband. Een troep orka’s kan zelfs uit zo’n negentig dieren bestaan.

7.3. De bultrug

Een bultrug is eenvoudig te herkennen. De lichaamsbouw van de bultrug is enigszins gedrongen. De kop en onderkaak van het dier zijn bedekt met knobbels. De bultrug heeft vrij lange borstvinnen die een derde van de lichaamslengte kunnen beslaan. Een gemiddelde bultrug wordt tussen de 12 en 15 meter groot. Vrouwtjes bultruggen zijn over het algemeen groter dan mannetjes. Een volwassen bultrug weegt tussen de 25 en 30 ton.